Мамлекеттик Думанын Маалыматтык саясат, маалыматтык технологиялар жана байланыш комитети социалдык тармактарды анализдеп, уруксатсыз митингдерге байланыштуу фактыларды бурмалоонун 50дөн ашык кеңири мисалдарын тапты. Комитеттин төрагасы, депутат Александр Хинштейн RTге демонстранттардын онлайн-үгүт жаатындагы негизги тенденциялар жөнүндө айтып берди.
- Александр Евсеевич, бүгүн нааразычылык агитациясынын технологиясы кандай? Көчөгө чыгуу чакырыгы менен жазылган азыркы фейктер бир, эки, беш жыл мурун жайылгандардан айырмаланып турабы?
- Азыр Россияда буга чейин кездешпеген жаңы фейктер пайда болду. Бул жасалма укук коргоо кызматкерлери менен болгон окуялар. Алар өзүлөрүн нааразычылыктын белгиси катары жулуп алышкан жана болжолдонгон погондорду жана токендерди белгилешти.
Мындай технологиялар постсоветтик мейкиндиктин башка өлкөлөрүндө колдонулган, бирок Россияда али колдонула элек. Мындай 13 мисалды жазып алдык. Бардык 13 адамдын кызматка эч кандай тиешеси жок (укук коргоо органдарында - Р. Т.), алардын бирөө гана буга чейин аскерге чакыруу кызматын өтөп келген.
Коопсуздук күчтөрү куралданган жана аларды өлтүрүү үчүн ок атуучу куралды колдонууга буйрук берилген деген өтө активдүү фейктер болгон.
Ошол эле учурда, ыйык курмандыктардын темасы көтөрүлүп, башкача айтканда, алар башаламандыкты басуу учурунда өлтүрүлгөн делген адамдардын сүрөттөрүн жарыялашкан.
- Фейктерди - классикалык репостту же ар кандай аккаунттардан бир типтеги массалык басылмаларды таркатууда кандай технология колдонулган?
- Эки вариант. Окшош тексттер ар кандай эсептерде пайда болгон, массалык репост болгон учурлар болгон.
- Кайсы интернет сайты нааразычылык акциясына байланыштуу фейктерди таркатуунун интенсивдүүлүгү боюнча лидер болуп калды?
- ТикТок аянтчасында фейктердин максималдуу концентрациясы аныкталды, анын максаттуу аудиториясы балдар жана өспүрүмдөр. Бул абдан жаман тенденция. Бул жерде алар жаштарга мүнөздүү болгон максималисттик психологияны колдонушкан. Анткени, жаштар ар дайым өзүнүн маңызы боюнча революциялык мүнөздө болушат.
- ТикТоктогу үгүт иштеринин өзгөчөлүктөрү бар беле?
- Оппозициялык полиция кызматкери нааразы болгон адамга эңкейип биринчи жардам көрсөтөт деген видео менен фейк бар болчу. Бул кадрлар ОМОНдор бир адамды сабап жатат деген түшүндүрмө менен таркатылган.
- Жакын арада жаңы фейктер жана жаңы толкундоолор толкундары пайда болот деп күтүп жатасызбы?
- Бул сөзсүз болот. Уруксат берилбеген иш-чаралардын алдында жана күнүндө активдүүлүк жогорулаары анык.
- Бул көрүнүш менен кантип күрөшүү керек деген оюңуз барбы?
- Бул татаал маселе - тыюу салуучу чаралар эмес, мыйзамды өркүндөтүү гана эмес.
Бүгүн биз жаш муунга санариптик коопсуздуктун негиздери үйрөтүлбөй жатат деп тынчсызданып жатабыз.
Фактыларды текшерүү жаш адамга өтө оор, башкача айтканда, маалыматтын аныктыгын текшерүү кыйынга турат.
Өспүрүм ар кандай жаңылыкты ага таасир эткен нерсе катары сезимталдык менен кабыл алат.
- Бул дүйнө жүзү боюнча көйгөйбү? Азырынча бул вирустун дарысын эч ким ойлоп тапкан жокпу?
Кытайда балдардын мектепке чейинки курагынан баштап санарип чөйрөсүнө сиңип калган оң тажрыйбасы бар. Алар санариптик коопсуздук сабактарына катышышат.
Биздин мектептерде санариптик коопсуздук сабактарын киргизүү жөнүндө ойлонуштуруу үчүн бул маселени тиешелүү бөлүмдөр менен талкуулоону пландап жатабыз.
