Мэдисон шаарындагы Висконсин университетинин изилдөөчүлөрү Wisconsin Longitudinal Study (WLS) жагымдуулуктун генетикалык курамын табуу үчүн ыңгайлуу маалымат базасына ээ. Ал 1957-жылы башталган жана ага ДНКнын үлгүлөрү чогултулган европалык тектүү бир нече миң жаңы колледж бүтүрүүчүлөрү катышкан.
60 жыл өткөндөн кийин, илимпоздор WLS маалыматтарына кайтып келишип, ага геном боюнча жаңы секвендөө ыкмаларын колдонушкан. Изилдөөчүлөр WLS мүчөлөрү менен бир жыл туулган адамдарга дал келип, мектептин альбомдорундагы сүрөттөргө таянып, WLS мүчөлөрүнүн визуалдык жагымдуулугун баалоону суранышты. 12 адамдын (6 эркек жана 6 аял) баалоосунун негизинде, изилдөөчүлөр жагымдуулук көрсөткүчүн эсептеп чыгышты. Андан кийин алар жагымдуулук деңгээлдеринин ортосундагы корреляцияны издешти (эркектер үчүн, аялдар үчүн жана бардыгы үчүн) жана катышуучулардын геномундагы кандайдыр бир нуклеотиддик полиморфизмдердин ("бир тамга" айырмачылыгы) болушу.
Келечекке көз чаптырсак, жагымдуулук менен уникалдуу байланышкан бир дагы "сулуулук гени" табылган жок деп айтабыз. Бирок, изилдөөнүн авторлору муну күтүшкөн эмес, анткени сырткы көрүнүшү полигендик касиет болгондуктан, ал дагы көптөгөн экологиялык факторлордон көз каранды. Ошого карабастан, кээ бир корреляцияларды байкоо мүмкүн болду.
Каалаган адамдардын каалаган баалоочу үчүн жагымдуулугу коддолбогон ДНКнын үч бөлүмү менен байланыштуу болгон. Буларга эң жакын гендер - бул дене салмагынын индекси, жамбаштын айланасы жана бет формасы менен байланышкан гендер. Мындан тышкары, аялдар полиморфизмге чалдыккан адамдарга тери пигментациясына байланыштуу болушкан. Эркектер үчүн артыкчылык менен полиморфизмдин ортосундагы эч кандай так байланыштар аныктала алган жок.
Андан кийин изилдөөчүлөр "жагымдуу" полиморфизмдердин ар кандай татаал белгилер менен бирикмесин сынашты. Эркектер үчүн "жагымдуу" полиморфизмдер көбүнчө геномдо теринин пигментациясы менен байланышкан башкалардай эле кездешет экен. Ошол эле учурда, "жаккан" аялдар кандайдыр бир жол менен чачтын түсүн аныктаган башкалар менен байланышта болушат.
Акыр-аягы, долбоордун авторлору гендердин ортомчулугусуз, башка физиологиялык параметрлердин ортосундагы байланышты табууга аракет кылышкан. Ошол эле учурда, аялдардын эркектер үчүн жагымдуулугу дене салмагынын индекси менен терс байланышта болуп, эркектердин аялдар үчүн жагымдуулугу кандагы холестерол көлөмү менен кошо өскөн. Бул холестерол прекурсор болгон эркек жыныстык гормондордун өндүрүлүшүнө байланыштуу болушу мүмкүн.
Ошентип, Висконсиндин изилдөөчүлөрү адамзаттын сулуулук түшүнүгүн чечмелөө багытында дагы бир кичинекей кадам жасады. Азыр булар геномдогу өзүнчө "тамгалар" болсо дагы, белгилүү бир параметрлер менен алыстан гана корреляцияланышат, бирок алардын негизинде дагы белгилүү бир жыйынтык чыгарууга болот. Мисалы, аныкталган байланыштардын көпчүлүгү денедеги майдын көлөмүн же бүтүндөй ткандардын түсүн көрсөтөт, бирок жүздүн айрым бөлүктөрүнүн формасы же көздүн түсү менен байланыштар дээрлик жок. Мындан тышкары, долбоордун авторлору жүргүзгөн анализдердин дээрлик баардыгында натыйжалар жынысына (баалоочу адамга да, бааланган адамга да) көз каранды экендигин белгилешет. Бул эркектер менен аялдар үчүн жагымдуулук критерийлери ар башка экендигин көрсөтүшү мүмкүн.
Бирок, макаланын аягында, авторлор изилдөөнүн чектелишине чоң көңүл бурушат: алар өзүлөрүнүн тандоосун кыйла жөнөкөй деп эсептешет жана натыйжаларын бир топ катышуучуларга текшерүүнү сунуш кылышат. Мындан тышкары, WLS темаларынын бардыгы кавказдык көрүнүшкө ээ болушкан жана башка улуттагы окумуштуулар ар кандай натыйжаларды алышы мүмкүн. Акыры, мүчөлөрдүн сүрөттөрү 60 жылдан ашуун убакыт мурун тартылган, ошондон бери сулуулуктун критерийлери өзгөргөн болушу мүмкүн.
